Objawy konfliktu serologicznego w ciąży

Każda kobieta, która planuje dziecko bądź jest we wczesnej fazie ciąży, powinna przejść badania grupy krwi i czynnika Rh. Dlaczego jest to takie ważne? Testy tego rodzaju stanowią bowiem ważny element profilaktyki dotyczącej konfliktu serologicznego. Co robić, gdy pojawia się konflikt serologiczny w ciąży?

Konflikt grupy krwi przywołuje często czarne myśli u przyszłych rodziców. Wielu z nich słyszało o chorobie hemolitycznej u noworodków, zna też skutki problemu, czyli wywołanie silnej niedokrwistości płodu, niedotlenienia, zaburzeń rozwojowych, obrzęków, padaczki, żółtaczki czy nawet zgonu. Tymczasem, jak pokazują nam dzisiejsze statystyki, objawy konfliktu serologicznego występują obecnie u niespełna 0,5% wszystkich ciąż. Jest to przede wszystkim zasługa dobrej profilaktyki śródciążowej, opierającej się na lepszej kontroli stanu zdrowia matki i dziecka, a także na zastosowaniu w takich przypadkach immunoglobuliny anty-D, której skuteczność wynosi – uwaga – aż 98%! Objawy konfliktu serologicznego są więc naprawdę rzadkością, co nie zmienia faktu, że czasem się zdarzają i warto mieć w tej tematyce pewien zakres chociaż podstawowej wiedzy.

Co to jest konflikt serologiczny

Czym jest więc właściwie konflikt serologiczny? Innymi słowy można go określić jako konflikt grupy krwi pojawiający się między ciężarną a jej nienarodzonym jeszcze dzieckiem. Musi tu dojść do pewnej niezgodności – płód powinien posiadać krew Rh+, zaś matka Rh-.

Interesuje cię dokładna geneza konfliktu serologicznego? Sprawdź portal serologiczny.net.pl

Czynnik Rh to oznaczenie antygenu D. Jak można się domyśleć, w konflikcie serologicznym matka tego antygenu po prostu nie posiada (jak ok. 15% osób), więc jego nagłe pojawienie się w jej ciele zostaje potraktowane jak najazd nieprzyjaciela, przed którym trzeba natychmiast się obronić. Gdy minimum 0,2 ml krwi płodu przedostanie się do krwi matki, jej system immunologiczny zacznie tworzyć przeciwciała, by zniszczyły niechciany antygen, obecny w krwinkach czerwonych dziecka, a skutkiem tego jest wspomniana wyżej choroba hemolityczna i jej objawy.

Przyczyny konfliktu serologicznego

Kiedy krew płodu może dostać się do krwi matki? Gdy dojdzie do krwawienia, trzeba wykonać transfuzję, zabiegi operacyjne dróg rodnych, niektóre rodzaje inwazyjnych badań prenatalnych lub gdy nastąpiło odklejanie się łożyska lub poronienie. Statystycznie nie zdarza się to za często, dlatego pierwszy moment złączenia krwi przypada zwykle dopiero na sam poród. Organizm kobiety dostaje sygnał, by produkować przeciwciała, jednak dziecko wkrótce wychodzi na świat i po prostu „ucieka” przed chcącym go zniszczyć wrogiem. Z tego właśnie powodu konflikt serologiczny w ciąży z reguły nie dotyczy pierwszego dziecka.

Konflikt serologiczny w drugiej ciąży

Zagrożenie może objąć kolejne ciąże, ponieważ przeciwciała raz wytworzone nie znikną same – pamięć immunologiczna zadziała tak, że przy kolejnym dziecku uaktywnią się i przedostaną łożyskiem, eliminując po kolei erytrocyty. Z tego właśnie powodu immunoglobulina anty-D podawana jest przy pierwszej ciąży również po porodzie, ponieważ zahamuje ona namnażanie przeciwciał i ochroni w ten sposób następne dziecko. Immunoglobulinę podaje się często również około 28 tygodnia ciąży.

Jeśli konflikt grupy krwi mimo wszystko się pojawił, lekarze również próbują temu zaradzić. Czasem decydują się na wcześniejszy poród, innym razem na przetaczanie krwi płodu przez pępowinę, natomiast gdy dziecko ma objawy silnej żółtaczki, stosuje się fototerapię lub leki farmakologiczne. Sposobów na konflikt serologiczny w ciąży jest sporo, dlatego nieprawidłowość ta staje się na szczęście coraz rzadsza, a wystąpienie jej objawów to już wręcz marginalne przypadki.